Bismillah Al-Rehman Al-Reheem 

Al- Fatwa International No. 29 

(Translated From English to Waale) 

Girima daana kareng kanna.

Naagmene kyihilung aning O neεma bi e egang.

Al-Fatwa yalepaaneng be gbangu nga puong.

AHMADIYYA JAMAAYε YIDEεRA (LIMAN) ANG KPI 

Neε nga ang buכng omenga ka Imam (Liman) aning ka Ahmadiyya Jamaat khalifa, Mirza Tahir Ahmad Qadiani da kpi ye 19TH April 2003. Ninsaalaa jaa daang kyε kuunhe mine mang eyε kawane a ku nuba mine.

1988 puong ka Mirza Tahir da wuliye wulibo kanga puohibo puong ka silaamahe jaa eyε kaafirihe aning girigmaareba. Ka a yala nga da e yala dכgehoo aku Mirza Tahir. A yala nga da fεruung haali a ti ehi O vorihung. Mirza Tahir daang sכgelεε O menga a yalehunga puong kyε ka silaamaye karima mine daang buכmoo ka O wa ka ba wul deena ne ang e yaleming deena puohibo pכre puong (awa ang e tiyidaang dao Mohammed SAAW sunnah). Syed Hafeez Shah, neε nga ang piili Ahmadiyya nכ kyiihebo 1991 puong, ming daang sage yεng ka o ning Mirza Tahir tuohe kyε ong daang jaanghe. N buכle yε Mirza Tahir ayi Ahmadiyya nכ kyiihoo kongkoring yuomo nga puong; 1994, 1995, 1997, 1998 aning 2000 kyε ong daang e awa o ba womaa, a jaanghe. Maulana Manzoor Ahmad Chinioti mang garεε London yuoni jaa ang yi 1989 a yala kuro Mirza Tahir ka o yi wuli ka o dab a jana ning o taa daba. A sigeyeng ka e bang ka Mirza Tahir ba Mirza Basheerudeen Mahmud Ahmadiyya khalifa yiilung daangna da eyε sεng sεnna, a jana ning o taa daba, o minga bi pכga o da mang januung  a paahe o dכgereba ba ma kuli taa deena ang kare. Ama jaa ka Mirza Tahir tang o nuכre. Ahmad nga ang pare, Ahtesham – ul – Haq Abdul Bari ang yi Mumbai Ahmadiyya no kyiihebo puo mang buoכεε Ahmadiihe ka ba yi ka ba challenge aning Mubahila. 1995 puong o gaa yalεε Mirza Tahir ka o yi ka ba challenge aning puoho pכre ka Tahir jaanghe. 

Kyε ka Mirza Tahir gme gbε bεu a sage challenge puoho puong anaa jaa ka o daang ba yi kyaanee. June 3rd 1999 puong, Mr. Illias Sutar ang yi Karachi aning Qadiani Murabi Mr. Mohammed Usman Shahid ang ming yi Karachi daang diya puoho challenge agaa Mubahila ne bang daang ku Mirza Tahir 1988 puonne. Nuba bata daang e sheidee deme. July 30th 1999 puong Qadiani nuba 18,500 ang daang yi dunεε jaa wa jalsa salana nimbitככreng ka Mirza Tahir daang yale ka o sageya a puoho pכre challnge nga. Illias Sutar and bone. “Gmene na dכgehe gidi gmaara young yeni puong.

A yale nga sεsεo daba da baahe kyε ka a gidi gmaara da yi. August 20th 1999 puong ka Mirza Tahir da kanna khutubah arijima dare Norway puong ka baalung kpεo ong kula bang yale yala. Bangda deo gaaning London ong te e kyiu gbuli kyε nyε omenga. September 10th 1999 puong ong daang yale ka o ju daba tori ka a jung ong daba tuכng yala yala. A dare nga Ataul Mujeeb Rasheeding da diya yie bang puohi Gmene. Ang yi bila ka Mirza Tahir ang piili gmera gbεε, a kanna khutubah guoro, a gmaaha rakaahe baha. A dכgεε ngang wuli ka Mirza Tahir aning Mirza Ghulam Ahmad Qadiani da gmaarεε gidii a kuro dunia deme. Illias Sutar nang bibe haali jine. O Ju ba bε. Ahmadyya jamaat tangyε ba noε aning a yala nga. Mirza Tahir ming daang ba la yale a yala nga awaana ong te kyibe.

Gidii Mirza Tahir ang la gmaara la nuba bila ne ang kpeεra Ahmadiyya deena. Ang yi 1993 puong Mirza Tahir yuoni jaa mang yaleng ka ba deena kpeεriba turaang paahang. Mirza Tahir yalehung nga wunong ka 2000 puong ka nuba 20,000,000 a kpε Ahmadiyya deena. A gidii nga Mirza Tahir potuuribo miihene ba saga. Professor Munawar Malik nga bang dכge Ahmadiyya deena puong da kureng bangla kpε aning a gidii nga. Ong daang vεng a deena a kyε lεo silaama. Kpeεngu be Gmene sεng. Anna Munawar nga daang sεoye yala a wuno Ahmadiyya gidii ang ta bela. E na bang nyaang website ngang; http://alhafeez.org/rashid/figures 2.htm.

Yala ang dala kpε Mirza Tahir la bang da la kare Mr. Hadi Ali Chaudhary kyiuri awala pouring aning ong di libiihi. Anna Hadi nga la sεo buku nga “satan po tuuribo” Mirza Tahir embung. Ba daang sεoyε a buku nga ka ba saang Anti Ahmadiyya Movement yaletarehe. A karebo puong la ka a Hadi wuli juubuhi ne Ahmadiyya yideεreba ang ju aning buunghu ne Mirza Tahir ang tare.

Tuכra ne ang kpε Mirza Tahir ayi Mubahila challenge nga wagere eya piyalaa ku Illias Sutar, Ahtesham-ul-haq, MAULANA Manzoor Chinioti aning Anti Ahmadiyya Movement nuba. Aba sכgele kuneεjaa dunia puong. Baalung dכgεε aning kuung eya yalehe ang pכgeba. Ka annang wa pכgeba ba mang yaleng ka Mirza Ghulam Ahmad sεoyε  bila bing.

Mr. Illias Sutar, Mr. Ahtesham-ul-haq, Maulana Manzoor Chinioti, Syed Abdul Hafeez Sha aning a gbangu sεora jaang nang vuungha. Gmene  kpeεngung, a tare laafia kyε ka Mirza Tahir Qadiani a kpi April 19th 2003 puong. A bahe yalehe ang wuno ka O po tuuribo wong kawane. O

daba wong yalane Ahtesham-ul-haq ang da yale ka o e. Ka O tuubi a kyε kpε silaamaya sεre ka O kpi. Ti puohong ka Mirza Tahir ti pכge O ba Mirza Mahmud aning O nabaale Mirza Ghulam Ahmad Qadiani Ameen.                                                                                                     

Pεgere be Naa Gmene sεng, Naa nga ang e yeni ka kyihilung be neε nga

puoring tung tuna ang kula wa.

GBANGU BANG SεO KU KHALIFA NUULUNG 

Girima daana, Mirza Masroor Ahmad Qadiani Saheb.

Kyihilung be nuba ang tu sεng.

Ning e  ju nככ bang ehii ka e e Ahmadiyya deena yideεra. N kareng yang a yi khabrein gbama puong ka e yaliya Qadiani karema mine ka kanga jaa tala gme nכkpeεne aning neε jaa. Ka billa la, billa ne Mirza Tahir ang baahe ne turaang biye e nimbitככreng. Anna bang eng ka yale paane eng buכra alabang e ka e jכrεε dabiyang ayi  billa ne Mirza Tahr ang kpi ne.

N buכrang kang pεle yale kanga a kue ayi gbangu puong. Ka e nang buכra ka e daanghe a yi Mirza Tahir kuunga puong a sigeyang ka e bang ka a yie Mubahila challenge oning Mr. Illias Sutar ang pכku taa 1988 puong. Ka Mirza Tahir lee nga wuli gidii Mirza Ghulam Ahmed Qadani ang gma. Ang sege ka e de a kawane nga a tuubi ka voe ang tuuriye ka ba e kyihi.

Ka bella naang, n buכnee ka te gme nכkpeεne a chaahe Mirza Ghulam Ahmed Qadiani gidihi. Di bidaolung a kyε sage. Naa Gmene aning O tung tuna guubung, n eya siri. Vεng ka n bang ka e eya siri. Ka e nang jכra Mirza Tahir kuung ni ka te tapכ. Te gme nכkpeεne. Ka e nang sage, billa na vεming ka nuba gba bang Jamaat Ahmadiyya yideεra lee, ka billa nga la vεng ka pεle yala a ku nuba ka dunia jaa nyε.

N erεε tamaa ka e na sageng.

Kyihilung be neε nga ang tu sכre engang.

Dr. Syed Rashid Ali

Dibba Al-Fujairah

DכGεε JAMAAT ANG ENNA BA HAARIBA

Yalemenga eya tככ. Amang e kpeεngaa ka neε sagu-o. Kyihilung mang yiye Gmene sεng a kuro neεnga ang bכ kyihilung. Ti buכbo la ka ti yaare yali menga. Gbang jamaa nga ang yaare aning Ahmad Ghulam yala nga eya yala ang eng sige Ahmadiihe sikieng. Bang ba bang billa ne bang na kua gidii ne vεng yang bang era yaleba erihe ka ba potuuribo ba la teεha amiihene. Ba mang yalang ka nuba lεohεε Ghulam yaleyaga. Wagerehe mineng bang mang di jaore bii a buכra yala kuro ba dangdamihe. Ana yala nga mine teng na kaa. 

GENERAL ZIA – UL – HAQ KUUNG 

1974 puong bang wa ehi Pakistan yideεriba baahe, silaamaya karema mine daang lanya taa a ku Qadiani wagere ka ba wuli ba silaamaya. Anna karema mineng da bing begu ang wuno ka Ahmadiihe ba e silaamahe. Ahmadiihe daba wong kyε da era ba tabligihi a jara a jie. A puong ka General Ziaul Haq da bing begu ka batala saang silaamaya yuori. Bang da ku Ziaul Haq. Ka O plane da di bung. Kyε ka nuba ne ang kyuge a plane bang yuכra.

MAULANA YUSUF LUDHIANVI KUUBO 

Yale bεo kanga Ahmadiihi ang la e sanga nga la Maulana Yusuf Ludhianvi kuubo gmenaang. Yuong lijare ang pare, Maulana Yusuf damang uohee ba כlo. O sεoya buku jamaa May 18th beeguu 2000 puong ong yi O deu a gara tuma Khatme Nubuwat Karachi puong bang kuu o aning bung gmahehe (kalashnikov). O kuureba da jכngyε kuri yכhu. Ba da gmeyε o ning O driver marefa a da eng O bie baalung. Haali jine, O kuureba ba nyε.

BANG LA GMA GIDII KA AHTESHAM – UL – HAQ BARI

KUYE NEε. 

Ahtsham – ul – Haq da eya Ahmadi da kpeera Mumbai India puong. Ba daang nyכgeya O ba eng Ahmadiyya deena sanga jaa ka billa vεng ka O ba biihi aning O pכgeba jaa da e Ahmadiihi. Wagerehe mineng ka Ahtesham-ul-Haq da tare sige aning a deena. Sεre ong kpi, O da tuubiyeng aning O yideme jaa. A billa nga la ka Ahmadiyya Murabihi da de tuכra tareba. Ahtesham-ul-Haq da baayang, a laahe duohehe ang wuno Qadaniihe gidii a ming lεo  paahe Anti Ahmadiyya Movement neε kanga. Mumbai puong ka O kyaang nuba nimbie ayi Ahmadiihi gidiing. O yuכrεε yaga a uכho Ahmadiihi כlo, a mang jao di Qadiani Murabihi ayi yaleyaga aning nכkpeεne puong. Ka billa vεng ka Jamaa yi Ahmadiyya deenang a kpε silaamaya India paalung. O da gaayε London gba ati challenge a sanga Khalifa Mirza Tahir ong jaanghe.

Bang buכra ka ba page O nuכre puong ka Jamaat Ahmadiyya da vugehuu ka bana kuung, a gma gidihi tuoguu ka ba ihi o ning o yideme yi Alttaqwa deu gang. Daari nga, ba bכyε yala a ku o yεo ka O kuya neε. Kyε Gmene la fanga Naa. Yuomo ayi pouring ka a yaleminga yi ka O yεכne a so O minga.

MIRZA BASHEERUDEEN KHALIFA YIILUNG GHULAM AHMAD BIE PכGE PIENG ANING ONG Bכ BASHIR MASRI’S KUUBO 

Bashir Masri’s ba Abdul Rehman Masri da kpεya deena nga ong da teεha ka silaamaya la. Ka  Abdur Rehman Masri da e nimbi jidaana Ahmadiyya deena puong. Hakeem Nuriddin ning Mirza Mehmud khalifaya puong, O da tungyε a deena yaga. Mirza Mehmud da eya Mirza Ghulam Ahmad Qadiani bie, ada e sεng sεnna, a jεna ning o taa daba. Mirza Ghulam Ahmad vorihung puong, O daang jεngnεε O ba pכ tuuro kanga bipכga kyε bang daang pagaa. Ong wa lεo khalifa, bi dao bilee aning bi pכgeba aning pכgeba ang kuli sireba ong da tare jεnaning. Haali a ti jεning O minga Bi pכga Ummatul Rasheed. Ong daang yie ka O ma daang ba sage.

“ Wala eng daang longno? E da nang kyεlihiya yuoni bee yuomo ayi. O daba jכra gara jie jaa. E ba tare pכge jaani be? (City Sodom p. 108 by Shafiq Mirza).

Mirza po tuuro kanga ang ba sage a yalla nga bang era nga, Mirza yalleyang;

“Ninsaaliba jכliyang. Amang buri ba dabaga, a mihaag ka a buunghu wa buli a gmang gmama, bang yalle ka neε kanga wa kpεhe ka neε kanga di” (City of Sodom p. 108 by Shafiq Mirza).

Bada  dכgeya Bashir Masri 1914 engang Qadian puong. Ong da wa e yuomo pie aning anii ka Khalifa Mirza Mehmud da buכmuu gong dong. Ahmadiyya deena puong Khalifa woniye Naa gming bile. Ka O enga da maa yaga aning khailfa buכla nga. Ong gaa ka khalifa te di o eng bidaba ning bipכgeba jening taa yaletarehe engang. A da mang fireba bang jεnaning bipכgeba ang bi O deung ong kaara. Ong daang wa diu sikiri kyε sεo a nuba nga jaa yoe aning wagerehe ne bang mang jεnaning taane a ku O ba Abdur Rehman Masri. O bada ba sage kyε ong wate sugehe Khalifa ka a yala e yaleminga. Ong sεo gbama ku HUZOOR Mirza Mehmud ka O ku ayalanga gidii aning puכbo bee ka O sige a khalifaya kogong. Bang gmaakuu yi Ahmadiyya deenang. Ka Basheer Masri da sεo;

“Bang wa dimate eng khalifa deuning, n nyivore da danang a bi dכgεε puong. Ka O mafia (ning kuuriba) da yotuurimo. Balibo puong mang di be daכlung agaa khalifa jie a te wuluu gbama mang sεo a eng yale bεε ne ong era ne aning yoe. Mang yaluu kang diya a gbama mine ku nuba ka ba bing ka maang wa kpi ka ba nyכge khalifa. Billangang faama bahe mang tuכng yuכra Qadiani puong.

A yala nga da eng mang baalung haali mang te e neε ang batu deena jaa. Mang daang yale n ba. Ang daang damuu yaga.

Kang ba daang sεo gbagu ku ana khalifa nga ka O tihe anangso ni jung ong era a yalanga. Ba daang bayale yalajaa. Kyε ka a khalifa daang wayale ka Sheikh AbdurRehman Masri bala e Ahmadiihuu. Gbama ne n ba ang daang sεone bang daang yaaraa India paaluung.

Te karebo nga puong ka a gכminante dang ehi sojahe bang kaarite ka khalifa po tuuribo tawa kute. A sojahe guubu ngang kyε ka n ning nuba yi a kpε yiri puo, bang daang wa ka ba kuti, a tuכng ku ning yeni, a kyugi kanga ming suo kyε mang daang gmi kanga aning dao ka policihe daang nyoguu a ku o.

A yala nga pouring ka Majlis-e-Ahrar-l Islam da mang ehi nuba bang wagu te a paahe a sojahe engang.

Ka Mirzaihe da mang tare n ba gara ning sεrεε gmaa jiihe ka ba yalimuu aning O buungho. Yale dεga bang da mang  tuoguu. Haali O bala wa tare bungjaa. Ong da kuכhe salima aning buungho ka O tuכng kaate. A bεo da la teng da ba la gara sakuuri.

Ka a gכmenante aning nuba dayale ka te yi Qadian agaa Lahore. Ka n bada kpε Lahore Party. Anaa jaa ka ba sage diibo ning Qadianiihe sagediibo da bang wεlihe, Lahore tכre ne da bang dεge. Kyε maang yεng dabala kpε deena jaa. Beng la mang da piεle minna Ahrar yideεriba . Ba nang da lεohe ma. Mine da la Syed Ataullah Shah Bukhari, Maulana Habib-ur-Rehman Ludhianvi, Chandhari Afzal Haque, Maulana Mazhar Ali Azhar. Bada eya silaamahe atu deena.

Mba enga da ba maara aning n kung puohi Gmene a da mang puoho kuromo. Ong daang yale kang mang puohi ; ka N daanaagmene, ka e nang bibe, ka e wulimo sכre, ka billa naane ta pang ma kang ba tuyi. A puoho nga daang gumong. Mang daang nyε jang jaahunghe ayi. A yiilung nga daang wulimo ka Gmene bie be. N daang nyiyε Mirza Khalifa ka O nimbisogo daang suכ.

A jaanghung nga pouring la mang daang tuubi ka Syed Ataullah Shah Bukhari dima gaaning Maulana Mohammed Ilyas jie Mehroli puong 1940 puong mang di kalima fitiri puohibo wagere. Bang daang puohi kumo.

1941 puong mang daang gaa East Africa. A ship puong Bombay Harbourng mang daang Karen kuraana aya nga “ sכ buong la eng kung jεo Gmene sכreng a sung nimbaaliba daba aning pכgeba nga ang kono: Te daana di te yi yiringa yideme ang e nimbεε” (Al Nisa 4:75) N Africa kpeεbo young lijare pouring mang lεo gaa England 1961 puong.

IMAMATE TUMIHE

1964 puong la mang da tuna tuma England puong la bang da ehime Shahjehan musiri limaan. Anna musiri nga Dr. Leitner da mεo 1889 puong aning libie ang yire India silaamahe sεng. Bang daang maale Trust Kanga ka O kaara a musiri. A wagere nga la Mirzaiyat (Ahmadiihe) ang da pεle ba miihe bang daang de a musiri ku ba Lahore sugo ne ka ba kaare.

1960,s puong la ka silaamaya a baa United Kingdom puong ka silaamahe yale ka ba lεohe a musiri ka O e silaamahe lang jie. Beng la ka ba gbang sεora wang sεng kang e ba Limaan. Mang pεle ku bo ka sunni muslim lema a wuluu gbama mang sεo a kyaahe Mirzaiyat. Bang yale ka ba bang yεng. Ka Pakistan High Commisioner ang e a kogo daana sageyεng.

Mang wa sage a limaanyε baahe ka silaamahe da teεha ka Mirzai lema. Annanso la nga, anna musiri ne da eya jie Ahmadiihe ang deεra yie bang puoho Gmene. A daang kaכheyeng kyε ka silaamaye yideεreba da wa sagemadi UK puong kam ba e Mirzai.

A daang eya n teεhee kang yכ dunia a daanghe silaamaya aning lככle. Mang day o teinghe lijaayi aning anu. Mang wayire anna musiri ngang n daang vεng yεng ka O yideεriba daang e silaamahe. Mirzaihe bayi yong dabe a Board engang. Bang ming daang era ka Mirza la e a limaan.

Mang daang laanhe silaamahe 20th July 1968 East London musiri puong a yaleba ka n na gaaya sכre. A yaleba ka Mirzahe buכrang ka ba lεohe ba kanga a musiri limaan.

Bang daang sage. Teng di begere ang bing a ehi Mirzahe yi a musiri yala engang. Kyε bang maale musiri tumma sugu. November 1968 puong mang de a musiri ku silaama a kyε yi England a gaa sכre.

Ka nuba ang ba e silaamahe da teεha ka kangnyiri ting ba tare aning Mirzahe. Bo jung bada mang de bang ka guoli ba politics aning balibi yala. Kyε ka silaamahe yang bang ka ba nang ku Qadianiihe jie  ka bana saanya silaamaya.

Al-Hafiz B. A Masri

 (Ahmadiyya Bane B. A Masri and sεo. 18th August puong London puong. Gbangu sεo ku Mirza Tahir eng na bang nyε

http://alhafeez.org/rashid/bane/htm)

FAKHRUDDIN MULTANI KUUBO

Fakhruddin Multani da eya  Ahmadiihuu nga ang sage di a daang kpε a deena Mirza Ghulam Ahmad nuuhing. O daang yiye O yiri a ta kpeεra Qadian puong. Ong daang maale Ahmadiyya Gbang sεo deu a de a vorihung tuna jamaat aning Qadiani namine kyε ka khalifa Mehmud yale bεεne da vεng ong ming bahe deena awa Abdur Rehman Masri, a ming daang yale ka a khalifa po. Ka khalifa daang karuu a deenang. Ong tung jamaat young pihita aning ayi pouring, bang karuu a deenang.

Fakhruddin Multani sεoyeng;

Bang yale ka ba karemang, a kung puohemo, a kung yale yala kumo puong kyε yala bang ana la nga.

v     Ba kariye n pכga aning n biihe

v     Ba bala kuro n bi baala bihung.

v     Deng deo ang suoro n pכge baala kuong bang karuu.

v     Nuba ang numma, bang kareba ka bat a la wang jie.

v     Nuba ang kpeεra n deung, bang kareba jaa.

v     A kare Shamsudin ka O tala kuohe n buunghu.

v     A dכgehe n yideme.

v     Ahmadiyya bung kuכheba ba la kuכha kuromo.

v     Bang bing ka ba ku n tumma.

v     13th aning 14th puong ka nang nyigihi kpε n deu ka ba ju n buunghu. Yuong pie aning ata langa ka a yalehe ngang pagerema.

v     A kare n biihe karengbo jieng.

Ka a Qadiani khalifa, Mirza Mehmuding da teεha ka a yala ngang da nang vεng ka Multani lεo wa, O da gmaye gidii. Multani ning Abdur-Rehman Masri da nyכgeya yala ne bang tarene a sεora gbama ka khalifa la lεohe O yaletarehe ong tarening nuba.

6th August 1937 puong ka khalifa Saheb kareng musiring arijima dare ka O po tuuribo suuri ehi aning Multani, Bashir Masri apaahe ning jaane. Asibiti dare, August 7th awa 4:30pm laansara puohe baahe pouring ka Maulana Fakhruddin Saheb Multani,, Hakeem Abdul Aziz aning Hafiz Bashir Ahmad Masri agara policihe jie bang ku Fakhruddin Multani a kyε eng Hakeem Aziz baalung. (Pope of Rabwa p. 52 by Mohammed Mazharuddin Multani).

Badaang kyεya Fakhruddin Multani gmenaa aning suo ong jang khalifa dunuכring kyε neε jaa kung bang tao. Ka majlis-e-Ahra silaamahe wa deo gaaning dכkta. Ong kpi August 13th 1937 puong. Ahmadiihe tuhi nga ang kpeεra jiene bang kyεo ne ka neε jaa ba sage wuli nuba ne ang tung a tumma. Dr. Gurbakhsh Singh MBBS da tariya O baaliba tio jie a jieng ong da nyε a yala. Bang da kuu libie ka O ta yalaa. Kyε ong yalaa a di seidei. Bang da dכgehe Aziz Ahmad Qadiani kuubung ka Mirza Mehmud khalifa yiilung maale O kuori a buכmuu saadasu. (Pope of Rabwa p. 52 by Mohammed Mazharuddin Multani)

MIRZA GHULAM HINDU ARYA SAMAJ ANING PANDIT LEKHRAM 

1857 jao som minga wagere daang eya kpeεngaa. Beng la ka British daang diya kpeεngu yi silaamahe nuuhing ka Christa biihi aning Hindu Arya Samaj biihi daang ehi ka ba lεohe silaamahe eng ba deenang. Beng la ka British daang ehi Ghulam Ahmad ka O waaning wεlehebo silaamaya puong a vεng ka silaamahe tala jeכning Britain. Bang daang wuli ka Ghulam eya silaamaya tung tuna. Ong gaa Lahore 1869 puong awa silaamaya ong tuna a buכna Christa biihi aning Hindu Arya Samaj biihi ka bawa ka bag gme nכkpeεne deena lomboring. Billa daang ba e silaamaya tumbo. Billa da eya yala ang na vεng ka Ghulam pure ka bila daang vεng ka silaamahe mintu o. Jie jaa bang gaa bang puge Mirza Saheb aning billa ne ong numg silaamaya. Mirza daang ba e bagena, O daang ba tuong nכkpeεne ming jaa Ahmadiyya deena puong bang na bang wuli ka bagena jaa wa wa o, ong bing yalehe ang wuno ka tung tuna lu o.

Ong wa saana deena Lahore puong ka Mirza Saheb lεo gaa Qadian a te yala O tumbo yala be. 1877 puong ong piili a yala nga. 1880 puong ka Mirza sεo Braheen Ahmadiyya gbang fכra. O puong ong yale ka silaamaya jahadu ong jaora a e faa baha (Messiah). Ayi be ong yale ka ona la Hindu Avtar, Lord Krishna. Silaamaya tareya begiri ne ong tuna ning. Ka Naa Gmene yale kuraana puong;

“Buכng neε jaa a waaning gmene sכreng aning yεng aning buכng sung. A gme nuba nכkpeεne nga ang summa. Naa Gmening yεng bang neε nga ang bכre aning neε nga ang nyε kyihilung”. (Quran 16. 125)

“ Ya ta ha nuba nga ang tuna bagere, ka bawa babambo puong aha Naa gmene”. (Quran 6. 108)

Kyε ka e nang kaa yalehe Mirza Ghulam ang era ne wuliyeng ka O jaangheyε anane ang tu kyε era O buכbo ka O saang silaamahe ning Hindus kpε sung ne aning O yale jagehe aning joge beo. British Raj India waa puong ka Ghulam Ahmad tuכng tung O buכbo.

Ang yi ka Hindus and era silaamaya nyכhanyכha aning tung tuna SAAW. Walla ka billa bang e? 1877 puong ka Mirza yale ka o na sεoya gbama pihinu bang buכna Braheen Ahmadiyya a wuli silaamaya yaleminga. A yale ka ka neε jaang wa tuכng sεo a kyiihi a gbangu nga ka O na kuung Rs. Tuhupie 1880s puong. A gbangu ang kpε daa nuba karemuu a era seεlee billa Mirza ang yale Hindus , Vedas aning Shesters deenihe. A gbangu puong ong dεge deenihe jaa. A mine la nga:

“ A nuba nga tumma la ka ba buכng neε jaa gidi gmaara, ba deena, ba gmene aning Bhanwan ka dung buכreba la ka ba buuree ba tori…. An na buכng ba Pundit ji aning Guruji aning Swami ji? (Braheen Ahmadiyya part I Roohani Khazain vol 1 p. 107)

“Deen paalaa nga ang yi Hindus paaluu bang buכna ba deena ka Arya Samaj, ba yi deεra eya Pundit Saheb ka O yuori e Diyanand O yalehe ne aning O teεha jaa ong tare a ku Vedas ba kyi jie jaa. O minga buכbo la ong yala”. (kye Mirza dab a bang ka wagere waanang ong ming na wa be billa silaamaya puong!!!.... Rashid) Braheen Ahmadiyya, Roohani Khazain vol. 1 p. 72)

Puoho biye e sεng O Arya! E gmene yale migelung olo yiyeng a yi Pundit Diyanand sεng ka permeshwar eya eng gbang teεhuu ang le tegeng bang de-o wa jiele. Ana jung la ong mang lεo Ramochander bee Krishna bee ong woning dobaa”. Roohani Khazain vol 2 p. 395).

Yalla ne Mirza ang sεo Braheen Ahmadiyya puong da eya bεo yaga ka Christa bie bii Hindu na kareng ka O suuri ehi. Ka billa vεng bang ha silaamaya aning O tung tuna SAAW.

Pundit Lekhram Peshawari ang yi Arya Samaj da yalεε yalla a ku Ansahe aning Braheen Ahmadiyya yale yaga. Ong sεo gbangu bang buכna TAKZEEB BRAHEEN.

“Mirza Saheb daang yaleyang ka, ka neε jaang wa sεo wuli Braheen Ahmadiyya gidii ka O na yabuung Rs. Tuhi pie. Ka Pandit Lekhram sεo Takzeeb Braheen. A yalla da eya vii, yale dεgga a daang ba yi kaafira nuכring a tu tung tuna. Ka e nang kaa, Mirzang dang tu Pandit Lekhram ong tu silaamaya (Raees-e-Qadian p. 1332 by Rafiq Dilawari).

PANDIT LEKHRAM GBANGU ONG SεO KU MIRZA

June 24th 1893 puong la ka Pandit Lekhram sεo gbangu a ku Mirza Ghulam Ahmad:

Ka Braheen gidii kuubung e jogo dεgre, billa e nang piili. Kuraana wuliyeng ka  kaafira lee. E ehiye te suuri ting yεo sane. Ka e daba ehi te suuri  neε jaa kung sεo a tu silaamaya. Ka gmene na dכgehe, e deu la jie angna piili. Ka gum-mingang e yale bεo, kang ming tu. (weekly satdharam parcharak jalludher, dated 16th July 1897 ….)

 MIRZA ANG WUNO O TAGEMAASI ANG TA BILLA. BILLA KA TUNG TUNNEBA DA BE?

 Mirza da sεoye Braheen Ahmadiyya ka O yalla yaare dunia jaa kyε ka silaama karima mine ahenuu gbεε a buכmuu kaafira. Ong lεohe O yalehe a wuno ka tagemaasi daana luu. 1885 puong ong buכle nuba ka ba wanye O tagemaasi ang sing billa.

 “ Ka e nang era sige aning n tagemaasi yalla, wa Qadian awa kpε yuoni gbuli e na nyaang a sage silaamaya. Ka e nang wa aning pu peεlaa ena nyaang wa Naagmene ang wulimo naane. A yalla ba e n teεha, Gmene yalla la. Ka eba wa nyaang ena nyεε yaכre awa Rs, kככhaayi kyiu jaa. Subhana Allah! Tagemaasi wala!! Ang na tare wagere a te kpε kuri beo nga yuoni gbuli ka e nyε Ghulam Ahmad tagemaasi ayiihe a nuba yalla. Abing sane ku O minga ka neεng bawa nyaang ka O yalle ka e ba e yaleming daana, ka e ba tare teεhe sung.

NAA GMENE TUNG TUNNA YALLE SUUNGHE ANA WAGEREHE GANG

 Naa Gmene tung tuna da mang buכliya Makkah kaafirihe ka ba wanyε tagemaasihe? O daba mang la bing beri bang na kpε a kyε nyaa. Makkah kaafirihe ang yale ka O wuli tagemaasi, O diya O nu tiya kyio ong po ayi, ka O kyεlee tedכgele tanga jung. Ka kaafiri dao yalluu ka O veng ka kubo e kalimat sεre ka O tuubi, ong di kuuri eng O nung ka a kuuri e kalimat ka a dao wong. O dab a kuro wagere, O ba yalla ka neε de O niya bee yale jaa. Deεboyeng biye Gmene nuuhing. Tagemaasi eya yala ang mang e seεlee ka neε jaa kung bang lεohe bee a bang O muni. Gmeneng mang bang billane ang la. Ataa ka tung tuna Mohammed da mang era. O dab a mang gmera O nyeo a wuno O minga ana a. Kye Ghulam jogo da bie O yong.

  GBANGU PANDIT LEKHRAM ANG SεO KU MIRZA GHULAM

 Mirza ang wa buכle nuba ka ba wa Qadian wanyε tagemaasi puong ka Pandit Lekhram a sεo ku o ka onna buכrang ka O wa kpε Qadian a nyε. Ong sεo;

 “N nyiya e gbangu Murtazai press Lahore engang. Eng wuli billa ne Gmene ang yale ka sεo ku Gmeng jaane deme, awuno ka ka neε kpεnεε yuoni gbuli, aba lεo silaama, a ban ye kiyaama tagemaasi ka e na kuung Rs kככhaayi kyiu jaa. N buכrang ka e de Rs. Tuhaayi  aning kככhaanaahe tebing gכmenante banking awuli ka ka maang Lekhram bawa nye tagemaasi ka ba de a libie kumo. N sage yang kaang e karimabie yuoni gbuli a ku e. (Gbangu bang ku Mirza 3rd April 1885. Raees-e-Qadian by Rafiq Dilawari p. 163)

 MIRZA YALEHUNG ONG KU LEKHRAM ALεOHAA YALLA

 Dabiyang da kpεya Mirza Ahmad aning Lekhram yalla. Ong sεo ku Lekhram “ N gbangu ni puong, girima deme mang buכng, nuba silaamaya kpeεbo ang na lכng ningjamaa. E ming ba e anuba nga kanga. Ka maang gma gidii, bo buura nga ban u, Arya Samaj Amristar, Arya Samaj Lahore, Arya Samaj Qadian, Arya Samaj Ludhiana, Arya Samaj Peshawer ka ba jaa sage ka ena Pandit Lekhram eya ba yideεra ka ka enang wa lεo silaama n tagemaasi nga puong, ka ba jaang na tuubi. Ka e nang tuכng e billa daahaayi puong n na sageng. (Gbangu bang ku Mirza 17th  April 1885. Raees-e-Qadian by Rafiq..)

PANDIT LEKHRAM YALEHUNG ONG KU MIRZA GHULAM

 “ A lugu nga de-eng: wככ nyinee eya nyeebo o ba e siing di bung”. N teεhεε e da nang tuye e gbangu bing bun e. Eng yale kang vεng ka Arya Samaj deena deme tumo ne wuli yεng ka e yang muriye e bimbo ne. Bo jung, ba jaa kung bang kpε silaamaya n yala. E yalane fiila. Maang yεng bang ye gidii ang sing billa ayi Arya Samaj egnag Qadian puong. M buכrang ka e bang ka e jכra yiree e yalehung ne puong. (Gbangu bang ku Mirza 9th  April 1885. Raees-e-Qadian by Rafiq p. 164)

 YALE JAALA MIRZA ANGLA YALE

 Rs. Kככhaayi ong da bing kyiujaa a ku ning teεha. Ka maang bing Rs. Kככhaayi a ku nee jaa ye mang na nyε a libie yεo. Wuli e bi daolung. Ka e nang nyira libie yoire jijaane, a sing yang ka e wa Qadian a wanye a meehe. (Gbangu bang ku Mirza 16th  April 1885. Raees-e-Qadian by Rafiq p. 163)

  LEKHRAM ANG NANG MARI MIRZA

 E fכra gbangu ne yalεε yala ka e gbang yiilung kyiihaa 7th April aning 16th April. Gmening bang anang so jung eng lεoha a yala. M buכbo la nga ka e nang e yaleming daana e yalebo puong, bing a Rs. Tuhaayi aning kככhaanaahe a banking a de nuכre ka e nang le ka n de a libie. Ba ba sכgena yaleminga. Gmene yale ka e e eng sכgena, a jora dabeyang. Ka e menga ba tare limaniya, wala ang na tu? N sageyang kang e karima bie, a kpε Qadian puong young yeni a nyε e tagemaasi ne. (Gbangu bang ku Mirza 30th  April 1885. Raees-e-Qadian by Rafiq p 164)

 KA MIRZA LA YALE

 Mirza angwa bang ka Lekhram kung vεng, ong sage ka O na binye a libie aning nכ degre jaala:

“N na bing ye a Rs. Tuhaayi aning kככhaanaahe, kyε ka e ming bing anna libie nga taa Muhajin Sitoong, ka e nang wa jaanghe ka e tuubi kang de. (Gbangu bang ku Mirza 17th July 1885. Raees-e-Qadian by Rafiq p. 163)

 LEKHRAM YALEHUNG

 “E yala ne naane kang ming bing Rs. Tuhaayi aning kככhaanaahe. Kyε n sageyang. N na bing ye a libie anaa jaa ka e waaniye yale jaala. Wala eng jכra yire yaleminga engang? A mang sεo yala, ala lεohaa. Tagemaasi munila ka neε jaa fanga baahe a yala nyiibo puong. Billa nga wuliyeng ka e minga gba sage e minga di, a wuno ka Lekhram na wa nyiye e gidii billa jung la eng lεoha a yala. Nyε gidi gmaara. Kyε n sageya e no jaala ne eng la dene. (Gbangu bang ku Mirza 20th July 1885. Raees-e-Qadian by Rafiq p. 168)

Lekhram ang wa sage baahe ong gaa Mirza seng a te yaluu, ka O ba saguu di. Ka O wuli a tagemaasi ka O nyε. Bing beo aning wagere eng na wuli a tagemaasi. (Gbangu bang ku Mirza 20th July 1885. Raees-e-Qadian by Rafiq p. 168)

MIRZA ANG YANG MURI LEKHRAM

 N kung bang bing begu a ku n tagemaasi eebo. m ba bang wagerene ang na wa. Gmane bung ehoo lema. Teba bang bung ne ang na wa. Te bang yeng ka yala na gaaya ningsaalaa tuma ka maang nayale kanga bang wuling, n na gmaya gidii. N kung bang yale ka billa bee billa naane. Ka billa naane, te ehi kidi gmaareba (judges)  yi deen jaane.

  BILLA LEKHRAM ANG YALE KU MIRZA GHULAM

 “Ka enang da buכra ka neε jaang na wa ming da bing libie, e da nang yaling e fכra gbangu ne puong. Ka e nang day ale ka gbanga la, bang bugu gba guring yεo. N ming gba kureng sεora kuree. E dab a teyahe ka neε jaa da nang ying ka O tuohee aning ana ne eng da bing ne a kye nawa kpeεra Qadian puong young yeni. Kye mang wa ahenεε gbεεne eng bo billa ne eng na faa eminga…..

Eng yale, Gmene bung ehihi lee ne wuliyeng ka e eya tung tuna le-e. Engla sεo Hazrat Eisa yuori a yale ka e simuung, n na yaleya silaama karema mine, bo jung Hazrat Mohamed la tumbo baahaa. Ka ba nang bay alee yala, wa bεo lee abi silaamahe puong. Ka e nang ba bang wulibo eng na nye wala jung eng yale. E piilee ang e gidii billa ne, wuliyeng, bangbugu lee ka Gmene kung ehi ka e, e tung tuna satan sכrela eng tuuro. N la bכyang ka e wuli e tagemaasihine kyε eng muraa. Pang panna e oheye e buכbo tarang jaa bahe, a kyε kyεhe tarang bo jung e ba bang billa ne ang na wa. E yala ne jaa eya gidii. E diye vii. Wuli pe kyiineba aning bukyiine ba a tagemaasi kyε vεng nuba aning gכma. Te kula yalaa. (Gbangu bang ku Mirza 5th August 1885. Raees-e-Qadian by Rafiq p. 171 – 172)

  MIRZA ANG BUOכLE PANDIT LEKHRAM KA O WA QADIAN

 Seεlee da kpεya Mirza ong tang O nuכre. Kyiuri ata puoreng, ong sεo ku Pandit ka O wa Qadian ka ba bo a yala nimbiri. Mirza ning Lekhram yalanga bada sεbaang eng gbamang, amine la; Aaftaab Punjab, Kohnur anaa taa. A yallanga da dכgeheya Mirza billa ne, bang ba sεbaa eng Ahmadiyya gbamang. Gbangu nga ang ku Mirza gidii nuba da sεbaang Mirza biibo wagere, ong karemaa yale yale laama kyε daba tuכng ku-a gidii.

  PANDIT LEKHRAM ANG GAA QADIAN

 Pandit ang wanyε Mirza gbangu ne ong loreng gaa Qadian ka O ning Mirza te yalaa. Ka Mirza la muruu. Kyε O ju da numang ka Lekhram da muruu wa guma. Lekhram ang da e policine o da bang ye billane ong na e nyε Mirza. Daare kanga ka Pandit jing Mirza deung bang yalla KHA WARIQ – E AADAAT yala ka Pandit yale;

“Khawariw–e Aadaat munila ka e sang Gmene bing bo. Suo gmaarang, ka buung gyugera, ka dao ahe jiyeng. Gmene tumbo puong, sang a begere nga ka suo ta la gmaa, ka bung tala gnuge, ka dao kyεng. Kyε kang tuubi. Ka e kung tuong, lεo Arya kyε bahe gidii.

 Ka Mirza Saheb yale;

Ka Quraana puong, tagemaasi muni naang billa.

 Ka Pandit Lekhram yale;

Ka ayalanga ba kyi Quraana puong. Kyε ka Mirza day ale ka a bie be. Ka Lekhram da de Quraana kuu, ong bכ ayala guo, a kyε yale ka a yala kyibe ka JAMAAT bi be…. RASHID). Ka Mirza da yale ka O ba la yale ka a yala kyibe. Ka Lekhram sεo a eng o gbangu puong Hakeem Kitten wagere. Nuba ang da bibe la Pandit Jai, Kitten, ALA Lax Sahib, Mirza Kamaluddin, Mince Mural Ali aning so kyene kanga.

 PANDIT EM- MAARE ANING MIRZA VIILUNG

 Pandit mככyang ka Mirza wuli a tagemaasi O Qadian kpeεbo puong a yuoni gbuli, kyε ka Mirza da mang sכgenuu. O vεngya Mirza yala. O da mang gaaya Mirza jie beu jaa a te yale ka O e ka O nyε a tagemaasi, ka vii da mang kpe Mirza ong kyuri O ju. Ka Pandit da mang laahe Hinduhi daang a tu Mirza sung bang laara. Ka Mirza Saheb daang yalaa O gbangu puong. “ Faryaad – e – Dard. Mirza daang sεoyang;

 A sanga ne Lekhram ang daang buכra ka O sang silaamaya ju, O da mang yallεε yale bεε a gbage silaamaya. O wa kpeya Qadian kyiu gbuli. N dab a gaa O kuraa/kpε jie ka te te gme nokpeεne, n dab a la sεo ku-o ming. O nang wang jie Qadian puong ka Hinduhi da nyε a wa kpε beri lijari aning anu a da mang tuurima. Daa puong, loole puong, O da mang yallεε yale bεε kyaahe Naa Gmene tung tuna SAAW. Silaamahe suuri damang ehing kye mang kuribo kangnyiri. Ka Lekhram da mang wa n deu beu jaa a way ale ka n e ka O nye a tagemaasi, O da mang waya beiguu bee gmenaa. O da mang yaling ka tung tuna ba waaning tagemaasi jaa.. (Faryad-e-Dar Mirza Ghulam ang sεo).

MIRZA ANG BA TUכNG WULI TAGEMAASI JAA

Sanga  ne Pandit Lekhram ang da mang era Mirza siya ne a yala ka O wuli tagemaasi, a yala tung tuna Mirza deung beu jaa, ka Mirzang da tare kpeεngu ong na waaning tagemaasi, O da nang eng a page O vii aning billa ne Lekhram ang da saana tung tuna ju ne. Wala jung ka Mirza da e yalla ka Lekhram tang O nuore. Mirza yaleyang;

Maang Mirza tareya tagemaasi gaa tung tuna jaa ang wa. Ba tagemaasi  eya yalla ang pare kyε n tuore ne e yalla yang nyira. Tung tunneba ne ang pare ne, ba tagemaasi ba yalla ning yeni ang na bang yalle ka O nyiyang. Tung tuna Mohammed SAAW O na tagemaasi yong mang nyε n vorihung puong. (Mirza yaleyaga Roohani Khazain puong vol. 18 p. 460-461).

Mirza yala ne pεlebo jie la silaamaya dime ang wao kyε ong kung bang e yalejaa ne. Ka Naa Gmeneng da ku-o bambo, sanga ne a dime ang da dεgera silaamaya ne a tuura tung tuna ne Gmene da nang kuung yala ka O e. Billa ngang wuli ka gidii ka Mirza da gmaara, a bεngna nuba, a divii.

MIRZA ANG LA BUכLE ARYA NUBA KA BA WA MUBAHILA

Ong wa di vii Lekhram nuuhing baahe, 1886 puong ka Mirza sεo gbangu bang buכna “Surma Chashm-e-Arya”. A gbangu puong ong buכla Arya Girima nuba ka ba wa Mubahila. A yale ka ana Mubahila yala na yie yuoni gbuli pouring.

Ka Gmeneng sage, Al-Fatwa ang waana puong, e na karing ya a yala nga ong vεng bang ku Lekhram.

Wassalam

Dr. Syed Rashid Ali

Truth About

Ahmadiyya Movement In Islam

Dr. Syed Rashid Ali

P. O. Box 11560, Dibba Al-Fujairah,United Arab Emirates

rasyed@emirates.net.ae